Vie et opinions de Tristram Shandy/2/23a

La bibliothèque libre.
Traduction par Joseph-Pierre Frenais.
Chez Jean-François Bastien (Tome premier. Tome secondp. 52-62).

Textus de Ecclesiâ Roffensi, per Ernulfum Episcopum.


CAP. XXIII.

excommunicatio[1].


Ex auctoritate Dei omnipotentis, patris, et filii, et spiritûs sancti, et sanctorum canonum, sanctaque et intemeratae virginis Dei genitricis Mariae[2].


Atque omnium cœlestium virtutum, angelorum, archangelorum, thronorum, dominationum, potestatum, cherubin ac séraphin, et sanctorum patriarcharum, prophetarum et evangelistarum, et sanctorum innocentium, qui in conspectu agni soli digni inventi sunt canticum cantare novum, et sanctorum martyrum, et sanctorum confessorum, et sanctarum oirginum, atque omnium simul sanctorum et electorum Dei. —



Excommunicamus et anathematizamus hunc furem, vel hunc malefactorem, N. N. et à liminibus sanctae Dei Ecclesiae sequestramus.

Maledicat illum, Deus pater qui hominem creavit ! Maledicat illum Dei filius qui pro homine passus est ! Maledicat illum Spiritus sanctus qui in baptismo effusus est ! Maledicat illum sancta crux, quam Christus pro nostrâ salute hostem triomphans ascendit !


Maledicat illum sancta Dei genitrix et perpetua virgo Maria ! Maledicat illum. sanctus Michaël, animarum susceptor sacrarum ! Maledicant illum omnes angeli et archangeli, principatus et potestates, omnisque militia cœlestis !


Maledicat illum patriarcharum et prophetarum laudabilis numerus ! Maledicant illum sanctus Joannes praecursor et Baptista Christi, et sanctus Petrus et sanctus Paulus, atque sanctus Andreas, omnesque Christi apostoli, simul et caeteri discipuli, quatuor quoque evangelistae, qui suâ praedicatione mundum universum convertêre ! Maledicat illum cuneus martyrum et confessorum mirificus, qui Deo bonis operibus placitus inventes est !

Maledicant illum sacrarum virginum chori, quae mundi vanâ causâ honoris Christi respuendâ contempserunt !

Maledicant illum omnes sancti, qui, ab initio mundi usquè in finem saeculi, Deo dilecti inveniuntur !

Maledicant illum cœli et terra, et omnia, sancta in eis manentia !



Maledictus sit ubicumque fuerit, sive in domo, sive in agro, sive in viâ, sive in semitâ, sive in sylvâ, sive in aquâ, sive in ecclesiâ !


Maledictus sit vivendo, moriendo, manducando, bibendo, esuriendo, sitiendo, jejunando, dormitando, dormiendo, vigilando, ambulando, stando, sedendo, jacendo, operando, quiescendo, mingendo, vacando, flebotomando !


Maledictus sit in totis viribus corporis !


Maledictus sit intùs et exteriùs !


Maledictus sit in capillis ! Maledictus sit in cerebro !


Maledictus sit in vertice, in temporibus, in fronte, in auriculis, in superciliis, in oculis, in genis, in maxillis, in naribus, in dentibus mordacibus, in labris sive molibus, in labiis, in gutture, in humeris, in carnis, in brachiis, in manubus, in digitis, in pectore, in corde, et in omnibus interioribus stomacho tenùs, in renibus, in inguinibus, in femore, in genitalibus, in coxis, in genubus, in cruribus, in pedibus et in unguibus !

Maledictus sit in totis compagibus membrorum ! A vertice capitis usquè ad plantam pedis, non sit in eo sanitas !


Maledicat illum Christus filius Dei vivi, toto suae majestatis imperio !



  1. Note Wikisource : le texte latin est prévu pour être lu en regard du texte français du chapitre XXIII. Pour des raisons techniques liées à l’export epub, il n’est malheureusement pas possible d’afficher les deux textes vis-à-vis.
  2. On soupçonne quelquefois les historiens de donner leurs idées pour celles des autres. — On va même jusqu’à les accuser de citer des pièces qui n’existent pas. Je veux éviter qu’on puisse me faire un pareil reproche et c’est pourquoi je fais imprimer ici le texte original de l’excommunication que je rapporte. J’en ai bien de l’obligation à messieurs du chapitre de Rochester. Je suis reconnoissant, et je leur prêterai, s’ils le veulent, en retour, quelques-uns des sermons de Yorick. Ils n’y perdront pas.