Page:Michelet - OC, Histoire de France, t. 1.djvu/462

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
404
HISTOIRE DE FRANCE

foro pro tribunali extra ordinem ambitiosas centumvirorum sententias recidit. » Suet. in Dom., c. viii.


19 — page 84Lutte meurtrière entre le fisc et la population…

Lactant. de M. persecut. c. vii, 23. « Adeo major esse cœperat numerus accipientium quàm dantium… Filii ad versus parentes suspendebantur… » — Une sorte de guerre s’établit entre le fisc et la population, entre la torture et l’obstination du silence. « Erubescit apud eos, si quis non inficiando tributa, in corpore vibices ostendat. » Ammian. Marc, in Comment. Cod. Theod., lib. XI, tit. 7, leg. 3a.


20 — page 85Sous le nom de Bagaudes…

Prosper Aquit., in Chronic : « Omnia pene Galliarum servitia in Bagaudam conspiravêre. » — Ducange, vo Bagaudæ, Bacaudæ, ex Paul. Oros., l. VII, c. xv ; Eutrop., lib. IX ; Hieronymus in Chronico Euseb. : « Diocletianus consortem regni Herculium Maximianum assumit, qui, rusticorum multitudine oppressa, quæ factioni suæ Bacaudarum nomen indiderat, pacem Gallis reddit. » Victor Scotti : « Per Galliam excita manu agrestium ac latronum, quos Bagaudas incolæ vocant, etc. » Pæanius Eutropii interpres Gr. : « Στασιάζοντος δὲ ἐν Γάλλοις τοῦ ἀγροιϰιϰοῦ, ϰαὶ Βαϰαύδας ϰαλοῦντας τοὺς συνϰροτηθέντας, ὄνομα δὲ ἔστι τοῦτο τυράννους δηλοῦν ἐπιχωρίους… » Βαγεύειν est vagari apud Suidam. At cùm Gallicam vocem esse indicet Aurelius Victor, quid si à Bagat, vel Bagad, quæ vox Armoricis et Wallis, proinde veteribus Gallis, turmam sonat, et hominum collectionem ?Catholicum Armoricum : « Bagat, Gall., assemblée, multitude de gens, troupeau. — Cæterum Baogandas, seu Baogaudas habet prima Salviani editio, ann. 1530. — Baugaredos vocat liber de castro Ambasiæ, num. 8. Baccharidas, Idacius in Chronico, in Diocletiano. — Non desunt, qui Parisienses vulgo Badauts per ludibrium appellant, tanquam à primis Bagaudis ortum duxerint. — Turner, Hist. of A. I. Bagach, in Irish, is warlike. Bagach, in Erse, is fighting. — Bagad, in Welsh, is multitude. — Saint-Maur-des-Fossés, près Paris, s’appelait le château des Bagaudes. Voy. Vit. S. Baboleni.


21 — page 86Constantin, né en Bretagne…

Schæpflin adopte cependant une autre opinion. V. sa dissertation : Constantinus Magnus non fuit Britannicus. Bâle, 1741, in-4o.


22 — page 87Lois de Constantin…

« Cessent jam nunc rapaces officialium manus… » Lex Constan-