Page:Michelet - OC, Histoire de France, t. 1.djvu/509

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
451
APPENDICE

147 — page 275Le saint Louis du neuvième siècle…

Il y a une singulière ressemblance entre les portraits que l’histoire nous a laissés de Louis-le-Débonnaire et de saint Louis. « Imperator erat… manibus longis, digitis rectis, tibiis longis et ad mensuram gracilibus, pedibus longis. » Theganus, de Gest. Ludov. Pii, c. xix, ap. Scr. Fr. VI, 78. — « Ludovicus (saint Louis) erat subtilis et gracilis, macilentus, convenienter et longus, habens vultum anglicum (angelicum ?), et faciem gratiosam. » Salimbeni, 302 ; ap. Raumer, Geschichte der Hohenstauffen, IV, 271. — L’un et l’autre se gardaient soigneusement de rire aux éclats. « Numquam in risu imperator exaltavit vocem suam, nec quando in festivitatibus ad lætitiam populi procedebant themilici, scurræ et mimi cum choraulis et citharistis ad mensam coram eo : tunc ad memsuram coram eo ridebat populus ; ille numquam vel dentes candidos suos in risu ostendit. » Thegan. ibid. — Sur la gravité de saint Louis et son horreur pour les baladins et les musiciens, V. le IIe vol. — Enfin les deux saints ont montré le même désir de réparer par des restitutions les injustices de leurs pères.


148 — page 276Réforme des monastères, etc…

Acta SS. ord. S. Bened., sec. IV, p. 195. « Regulam B. Benedicti tironibus seu infîrmis positam fore contestans, ad beati Basilii dicta necnon Pachomii regulam scandere nitens. » — Astronom., c. xxxviii, ap. Scr. Fr. VI, 100 : « Ludovicus… fecit componi ordinarique librum canonicæ vitæ normam gestantem ; misit… qui transcribi facerent … itidemque constituit Benedictum abbatem, et cum eo monachos strenuæ vitæ per omnia, qui per omnia monachorum euntes redeuntesque monasteria, uniformem cunctis traderent monasteriis, tam viris quàm feminis, vivendi secundum regulam S. Benedicti incommutabilem morem. »


149 — page 276Louis renvoya dans leur couvent Adalhard et Wala…

S. Adhalardi Vita, ibid., 277. « Invidiâ… pulsus præsentibus bonis, dignitate, exutus vulgi existimatione fœdatus… exilium tulit. » — Acta SS. ord. S. Bened, sec. IV, p. 464 : « Wala… cujus Augustus, efficaciam auspicatus ingenii, licet consobrinus ipsius esset, patrui ejus filius, decrevit humiliari, cujuslibet instinctu, et redigi inter infimos. » — P. 492. Un jour il dit à Louis-le-Débonnaire : « Velim, reverendissime imperator Auguste, dicas nobis tuis quid est quod tantùm propriis interdum relictis officiis, ad divina te transmittis. » — Astronom., c. xxi : « Timebatur quàm maxime Wala, summi