22. Περὶ πρωτοτύπων.
De pronominibus primitivis et derivatis.
Πρόσωπα πρωτοτύπων μὲν ἐγὼ, σὺ, ἴ· παραγώγων δὲ ἐμὸς, σὸς, ὄς. Γένη μὲν πρωτοτύπων διὰ μὲν τῆς φωνῆς οὐ διακρίνεται, διὰ δὲ τῆς ἀπ’αὐτῶν δείξεως, οἰον ἐγώ· τῶν δὲ παραγώγων, ὁ ἐμὸς’ἡ ἐμὴ, τὸ ἐμόν. Ἀριθμοὶ δὲ πρωτοτύπων ἑνικὸς μὲν ἐγὼ, σὺ, γ· δυϊκὸς δὲ σφῶϊ, νῶϊ· πληθυντικὸς δὲ ἡμεῖς, ὑμεῖς, σφεῖς. Παραγώγων δὲ ἐμὸς, σὸς, ὄς· δυϊκὸς ἐμὼ, σὼ, ὥ· πληθυντικὸς ἐμοὶ, σοὶ, οἵ. Πτώσεις δὲ πρωτοτύπων μὲν ὀρθῆς ἐγὼ, σὺ, ἴ· γενικῆς δὲ ἑμοῦ, σοῦ, οὖ· δοτικῆς δὲ ἐμοὶ, σοὶ οἵ· αἰτιατικῆς ἐμὲ, σὲ, ἕ· κλητικῆς δὲ σύ. Παραγώγων δὲ ἐμὸς, σὸς, ὂς, ἐμοῦ, σοῦ, οὖ, ἐμὸν, σὸν, ὅν. Σκήματα δὲ δύο, ἁπλοῦν, σύνθετον· ἁπλοῦν μὲν ἐμοῦ, σοῦ, οὖ. σύνθετον δὲ ἐμαυτοῦ, σαυτοῦ, ἑαυτοῦ. Εἴδη δύο, ὅτι α. μέν εἰσι πρωτοτύποι, ὡς ἐγὼ, σύ, ἴ· αἱ δὲ παράγωγοι, ὡς πᾶσαι αἱ κτητικαὶ, αἳ καὶ διπρόσωποι καλοῦνται. Παράγονται δὲ οὕτως, ἀπὸ μὲν κτητικῶν αἱ ἕνα κτήτορα δηλοῦσαι, ὡς ἀπὸ τοῦ ἐμοῦ ὁ ἐμός· ἀπὸ δὲ δυϊκῶν
Եւ սերք նախագաղափարացն՝ ձայնիւ ոչ ընտրին, այլ յատուկ ՚ի վերայ ինքեանց ցուցցին. իսկ ածանցացն՝ որգոն. իմն. քոյն. նորայն։ Թիւք նախագաղափարացն՝ եզական, ես. դու. նա. երկուորական՝ մոնք. դոնք. նոնք. յոքնական՝ ոնք. դուք. նոքանք. եւ ածանցացն եզական՝ իմ. քո. նորա. երկական՝ իմին. քորա. նորոն. յոքնական՝ իմք. քոյք. նորայք։ Հոլովք նախագաղափարացն՝ ուղղական՝ ես. դու. նա. սեռական՝ իմ. քոյ. նորա. տրական՝ ինձ. քեզ. նմա. առաքական՝ ինեւ. քեւ. նովաւ. հայցական՝ զիս. զքեզ. զնա. հոշական՝ դու։ Եւ ածանցացն՝ իմ. քոյ. նոյր. իմոյ. քոյոյ. նորա. իմում. քում. նում. իմով. քով. նով. զիմ. զքոյ. զնորա։ Ձեւք պարզք՝ որգոն. իմոյ. քոյ. նորա. բարդ՝ անձին իմոյ. անձին քոյ. անձին նորա։ Եւ տեսակք՝ զի ոմանք են նախագաղափարք, որպէս ես. դու. նա. եւ ոմանք՝ ածանցականք, որպէս եւ ամենայն ստացականքն, որք եւ երկդիմիքն կոչին, եւ ածանցին այսպէս. նեզական են՝ որ մու զստացաւղն յայտնեն, որպէս նիմոյ. իմն. եւ ներկակացն՝
