Page:Descartes - Œuvres, éd. Adam et Tannery, X.djvu/74

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

64

��Descartes et Beeckman.

��habere poterit ufum, ut breviter doceat fummam omnium rerum : id e(l, res omnes ita dividit, ut nihil rei fit quod ad aliquam divi- fionis partem non pofTit reduci". It(a)que res primum in 6 vel 7

omnia, in duos tomos concinne digejla... (In-8, | Lugduni | Per Berin- gos Fratres. | Anno M.DC.) Au tome II, Operum yars pojlerior, où se trouve d'abord : De incertitudine & vanita'.e fcientiarum atqite artium declamatio, on lit ensuite, p. 334-436 : Hf.nrici Cornelu Agripp.e... In Artem brevem Raymondi Lullij Commentaria, et un peu après, p. 460- 479 : Tabula abbreviata Comtnenfariorum in artem brevem (ou, second titre, Commentariorum Artis inventivce) Raymundi Lullij. Cette édition n'est pas la première. Agrippa ayant vécu de 1486 a 1 534 ou '535 ; mais c'est la plus récente (1600), par rapport à Descartes, et celle dont il parait bien avoir eu connaissance (voir ci-après, lettre du 29 avril 1619). — ^Au chap. IX de l'ouvrage précédent [De vanitate. . .), Agrippa annonçait ainsi ses Commentaria : « Invenit autém Raymundus Lullus.recentioribus tem- » poribus, dialeflicas haud abfimilem prodig,iofam artem, per quam, tan- » quam olim Gorgias Leontinus (qui primus in conventu literatorum » hominurn pofcere aufus eft, quâ de re quifque audire vellet), de quovis » fubjedo fermone abundè quis valeat dilTerere, atque invenire quâdam » artificiofà nominufn ac verborum'perturbatione, atque in utramque » partem de omni fermone curiofo hoc plus quàm eleganti artificio gar- i> rulâ loquacitatis oftentatione difputare, neque ullum vincendi locum » aliis relinquere, & res minutiflîmas & pufdlas in immenfum dilatare. » Sed haïc altiùs repetere non eft neceffe : nos ampla fatis commentaria in »' hanc artem dedimus alibi; verùm nolo hase alicui fucum faciant in ar- » tificio admodum levi, quod etfi eifdem extollere vifi fumus, tamen res » ipfa palam fe faciet, ut opus non fit circa hanc magnopere depugnare. » Hoc autem admonere vos oportet, hanc artem ad pompam ingenii & » doftrinae oftentationem potius quàm ad comparandam eruditionem » valere, ac longe plus habere audaciœ quàm efficaciœ. Elfe praeterea » totam ineruditam ac barbaram, nifi elegantiore quâdam literaturà ador- » netur. » (Pages 3i-32.)

a. Les Commentaria d'Agrippa sont divisés en trois parties. La pre- mière se subdivise ainsi : « Prima pars in fex fubdividitur. Nam primo » declarantur fubjeâa univerfalia , quorum figura apud Raymundum » notatur per literam S. Secundo agitur de prœdicatis abfolutis, quorum » figura fignatur per A. Tertio,, de prœdicatis refpeâivis, feu de trian- >î gulis, quorum figura notatur per T. Quarto, de quœftionibus, earumque » regulis ac fpeciebus, q^uarum figura tenet litteram Q. Et hae funt qua- » tbor figurae générales artis, & quaelibet illarum apud Raymundum no- « vem poiïîdet terminos, notatos per novem has literas, BCDEFGHIK, » poft figurarum expofitionem. Quinto, terminorum multiplicationem, & » extraneos terminos invenire docebimus. Sexto loco, figurarum in fe » invicem multiplicationem oftendemus. » (Page 335.) Les quatre figures,

�� �