Page:Duhem - Le Système du Monde, tome IV.djvu/237

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
231
L’ASTRONOMIE ITALIENNE

Sa traduction du Principe dé la Sagesse d Abraham ben Ezra se termine par une déclaration qui mérite d’être reproduite en entier 1 :

« Terminâtes e.sZ liber principium sapientie intitulâtes, çuem edidit Abraham Are/iare, aitl Aezera judeus, qui magister adjulorij appellatur.

» Q/zcm quidem cum Pelrus Padttanus invenisset in ga/Zico idiomate, propter imperiliam transferenlis ex hebraico in p/tiribùs defectiuitm, corruptum, et aliquando inordinate transpositum, necnon inlellectu dissonum, prout ei fuit possible latina lingua ad Abrahe priorem reduxil intellechun bene dictum omne, et Lexlum, et senienliam auc loris serran do.

« Cizm ûîz/em compilâtes fuit iste liber erant anni a creatione Ade LW8. Nunc aulem, existentibiis annis incarnationis domini Jesu Christi Z2.93» sunt anni Ade 5055 et 8 menses circa, *> Cette traduction française défectueuse à laquelle Pierre d’Abano fait allusion, nous la connaissons2 ; c’est celle qui fut faite dès 1273, à Matines, en la maison d’Henri Bâte, par H agi ns le Juif et Übert de Montdidier 11 est visible que notre Padouan s’est borné à mettre en latin cette méchante version et a en corriger les grossiers défauts ; il ne dit point qifil ait recouru pour cela au texte hébreu, ce dont il n’eût point manqué de se vanter s’il l’avait fait*

Après avoir donné la version latine du Principium sapienlitx d Aven lizra, Pierre d’Abano nous présente, légalement en latin, divers autres ouvrages du même auteur : le Liber rationum, le Liber nalivitatem et revolutionum earum, le Liber inlerrogalionum, le Liber electionum, le Liber Inminarium, le Liber conjunctionum i* Abrahe Aven ans Judei aslrologi perilissimi in re iudiciali opéra : ab excellent issimo Philosopha Petko de Aband post accttratam castigationem in latinum traducla Iniroductorium quod diciturprincipium sapientie. Liber rationu m. Liber nuticitfitum et rerolutionum earum. Liber interrogationum. Liber e/ecüonwïi. Libe/> htminarium cl est de}cog ?u’/ione diei cretici sea de cognitione cause crisis. Liber conitmctionum planetarum et rwohfdonuFn annoram mundi çut dicitur f/ez/unic/o net seculo. Iraclalus insuper quidam particulares eiusdem Abhahe* Li6ez* t/e eonsueludinibus tn indiciis aslrorum eZ esZ centiloquium Bethen 6r«we admodum Eiusdem Je Âorûï p/ane/arw/H, Colophon : Expliciunt perilîssimi astrologi Abrahe Avenaris praclara opuscula cmn ounuulhs parlicularibiis traclatibus c^regiîs astrorum indiens sat couducentibus Arte et ingénia solertis vïri Pétri Lichtenstein in corpus unum (ad commune divino liuic negocio inhiantiuni commodum) miro indugine accunnilata Inipensaque propria pulcherrimis bis characteribus excusa. Venetiis Anuo virginei partus supra inillesimum quitigeutesiiRuni septîrno Pridie kalendas Junias. Curn Privilcgio. Fol. XXaI, vQ. — Une collection de traites astrologiques, contenant à peu près les mêmes pièces, avait déjà été imprimée à Venise, en i^SS, par Erliard Katdolt.

2, Voir : Seconde partie, Ch* VIII, § IV ; t. IV, pp. 27-28*