Page:Duhem - Le Système du Monde, tome IV.djvu/82

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
76
L’ASTRONOMIE LATINE AU MOYEN ÂGE

Dans les œuvres de Gassendi, on lit une lettre de Godefroi Wendelin à Pierre Gassend, datée du 23 mai 1618 ; dans cette lettre, il est fait mention [1] d’un écrit composé par l’Allemand Jean de Spire sur les canons de Jean des Linières : Scripta Domini loannis de Spira Alamani super canonis (sic) almanach magistri loannis de Lineriis Picardi Ambianensis diocesis ; cet écrit est de l’année 1320. En un temps où l’Allemagne ne comptait encore aucune Université, Jean de Spire avait assurément appris l’Astronomie à Paris, comme étudiant de la Nation anglaise près la Faculté des Arts.

Mais le plus fidèle admirateur et, en même temps, le disciple le plus illustre de Jean des Linières fut assurément Jean de Saxe.

Selon Trittenheim [2], Jean de Saxe s’appelait Jean Danck ou Jean Danckonis et il était Allemand. Ces renseignements ont été, ensuite, empruntés à Trittenheim par Bernardino Baldi [3], puis admis par le prince Boncompagni [4] et par tous ceux qui ont écrit sur Jean de Saxe.

Cet astronome s’appelait-il en effet Jean Danck ou Danckonis ? À la vérité, une traduction hébraïque des Tables Alphonsines, fwite en 1460 par Moïse ben Abraham, l’appelle Jean Danicoro [5] ; le catalogue, publié en 1875, d une bibliothèque italienne, mentionne[6] des Tables Alphonsines que précèdent certains canons « quos compilavit Magister Johannes Dauerolo de Saxonia ». Danicoro, Dauerolo peuvent-ils être regardés comme des corruptions de Danck ou de Danckonis ? Peut-être, et les textes dont nous venons de parler n’auraient alors rien d’incompatible avec l’opinion de Trittenheim qui attribue ces noms à Jean de Saxe. Mais ils ne suffisent assurément pas à justifier cette opinion, alors que

  1. Petri Gassendi Opera, Lugduni, MDCLVIII ; t. VI, p. 513.
  2. Dissertissimi viri Johannis de Trittenhem abbatis Spanhemensis De scriptoribus ecclesiasticiss, Parisiis, MDXII, fol. CXXVII, verso. — Cathalogus illustrium virorum germaniam suis ingeniis et lucabrationibus omnifariam exornantium : domini iohannis tritemii abbatis spanhemensis ordinis sancti benedicti, fol. XXVII, recto et verso. — CL : B. Boncompagni, Intorno alle vite inedite di tre matematici (Giovanni Danck di Sassonia. Giovanni de Lineriis et Fra Luca Pacioli di Borgo San Sepolcro) scritte da Bernardino Baldi (Bulletino di Bibliografia… pubblicato da B. Boncompagni, t XII, 1879, pp. 368-369).
  3. Vite inedite di tre matematici (Giovanni Dans di Sassonia, Giovanni Lignerio e Fra Luca Pacioli di Borgo San Sepolcro) scritte da Bernardino Baldi. Giovanni di Sassonia (Ibid., p. 420).
  4. B. Boncompagni, Op. laud.
  5. M. Steinschneider, Intorno a Johannes de Lineriis (de Liveriis) et Johannes Siculus (Bulletino di Bibliografia… pubblicato da B. Boncompagni, t. XII, 1879, p. 346).
  6. Ant Favaro, Intorno alla vita ed alle opere di Prosdocimo de’ Beldomandi, matematico padovano del secolo XV (Ibid., p. 213).