Page:Francisque-Michel - Histoire des races maudites, tome II.djvu/11

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.

sous-chantre de l’église de Sainte-Radégonde de Poitiers et son frère donnent la liberté à un collibert, avec l’agrément de ceux dont ils le tenaient[1]. Entre 1035 et 1063, Hugues, surnommé Broute-Saule, fait donation aux moines de Saint-Père d’une colliberta, en même temps qu’il leur donne un quart de l’église et du village de Guiri, avec un quart du bois, du moulin et des prés[2]. Vers 1080, Gausbert et Hélie son frère confirment et ratifient le don fait à l’abbaye de Saint-Cyprien de Poitiers par Isembert l’Asne, de la sixième partie des moulins, écluse et pêcherie situés dans le château d’Angle, et d’un homme serf ou collibert, avec toute sa postérité[3]. Vers la même époque, un certain Arnaud, surnommé Villanus, fait don au monastère de Saint-Nicolas de Poitiers d’un collibert et de tous ses enfants[4].

    Rainaldus et Adalfredus cum omnia que illorum erant, excepto quod de unumquemque infantem unum retinuerunt qualiscumque, atque super hec omnia donavit illis abbas jamdictus aliquit ex opibus supradicti sancti, hoc quod ipsi petierunt et societatem in monasterio cum ceteris senioribus. » Mss. de D. Fonteneau, conservés à la bibliothèque de Poitiers, I, xv, p. 289.

  1. « Ego Ademarus, Sancte Radegundis clericus et subcantor, et frater meus Agardus, damus libertatem cuidam coliberto nostro, nomine videlicet Gosberto, cum auctoritate Gisleberti ac Johannis fratris sui, quorum dono cum habemus, et Ademari vicarii Pictavis et uxoris sue Helisabeth et filii sui Ademari qui unam sellam habuit, a cujus patre isti tenebant hunc virum, necnon et auctoritate Archimbaldi Sancti Maxentii abbatis, idem Burdegalensium archiepiscopi, a quo hic Ademarus Pictavis vicarius cum tenebat, et ab eo movebat omne, ut deinde servitutis absolutus vinculis, nullius legibus subjaceat, nisi tantummodo Dei omnipotentis, ac potestatem faciendi quicquic voluerit habeat, et abiat quoquo loco placuerit. Hec scripta si quis infringere voluerit, iram Dei… » Mss. de D. Fonteneau, tom. xv, p. 291.
  2. Cart. de St.-Père, proleg., p. xliv ; tom. Ier, p. 187, c. 61.
  3. « Ego Gausberlus et Helias frater meus concedimus… sancte Marie et sancto Cypriano… sextam partem de molendinis qui sunt in castello Engla… et unum hominem servum vel colibertum, cum omni suo fructu. » Mss. de D. Fonteneau, tom. vii, p. 51.
  4. « Ego Arnaldus cognomento Villanus, desiderans meis peccatis reddere propitium Dominum, Hugone priore vivente, Deo et beato Nicolao et canonicis universis sue ecclesie Guidonem colibertum meum perpetuo in colibertum habendum et fructum suum dedi, et donationem hanc super prefati sancti Nicolai altare posui. » Ibidem, tom xx, p. 95.