Page:Goethe - Œuvres d'Histoire naturelle, trad. Porchat (1837).djvu/323

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.
305
BOTANIQUE.

confirmer cette remarque par la considération des genres voisins et des monstruosités.

* En 1823, je reçus un livre remarquable intitulé : Lud. Fr. Friedlaenderi de institutione ad medicinam libri duo, tironum atque scolarum causâ editi. Après les conseils les plus éclairés sur la meilleure marche à suivre dans les études médicales, l’auteur consacre plusieurs paragraphes à la botanique ; dans le 62e, p. 102 il dit : « Vegetabilis igitur vita nihil planè liberi et volontarii exhibet, sed αὐτοματή videtur et incrementi tantum studiosa, quod, modò partium expansione, modò contractione, ita perficitur ut è germine deducto et radicis fibrillis truncus succrescere, in folia expandi, tum in calicem, florem, petala, sexuales partes atque fructum possit conformari. »

* Il est maintenant d’usage de consacrer un petit chapitre à la Métamorphose des plantes dans tous les éléments de botanique. Nous passerons sous silence ces analyses succinctes, parce que l’esprit qui anime et vivifie notre théorie ne saurait être circonscrit dans des limites aussi étroites ; et d’ailleurs ces livres ne sont consultés que par les commençants qui veulent y trouver l’explication d’un mot technique embarrassant.

H.‑F. Link, Elementa philosophiæ botanicæ (Berol. 1824), s’exprime ainsi : « Metamorphosin plantarum optimè Goethe exposuit. Plantam sistit uti alternationem expansionis et contractionis. Flos in genere contractionis momentum constituit, sed dum in calice contractio regnat, iterùm expanditur corolla, staminibus, antheris et polline rursùs et maxime contractis ; pericarpio denuò expanso usque ad summam embryonis contractionem. Hæc naturæ oscillatio non solum in mechanicis pendulo scilicet undis, etc., sed quoque in corporibus vivis vitæque periodis animadvertitur. »

Cet éloge apparent de nos travaux nous parut sus-