Page:La Villemarqué - Dictionnaire français-breton de Le Gonidec, volume 1.djvu/365

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
ENT


qui composent un tout. Slrollad, m. SlroUadur, m. Unvaniez, f. L’ensemble de ce tableau ne vaut rien, slroUad ann daolen-zé na dâl nclrd.

Ensemencer, v. a. Jeter de la semence dans une terre. Tnoli ou leûrel hàd enn eunn douar. Hada. Part. et. Demain nous ensemencerons le grand champ, war-c’hoaz éc’h hadimp ar parle brdz.

Enserrée, v. a. Enfermer, enclorre. Serra. Part. et. Klôza. Part. et. Il faudra l’enserrer, réd é vézô hé zerra, hé glôza. Ensevelir, V. a. Envelopper un corps mort dans un linceul. Liéna ou lianà. Part. et. Allez chercher quelqu’un pour l’ensevelir, îd da glaskoud unan-bennâg cvid hé liéna. Ensevelissement, s. m. L’action d’ensevelir. Son effet. Liénérez ou Uanérez, m. Ensorceler, v. a. Donner, par prétendu sortilège, des maladies extraordinaires de corps ou d’esprit. Slrohinella. Part. et. Touella. Part. et. Lorbein. Part. et. (Vann.) Bamein. Part. et. (Vann.) Abafî. Part. et. Ils l’ont ensorcelé, hé strobinellet hô dcûz. Ensorcelelr, s. m. Celui qui ensorcelle, qui enchante. SfroôtHeHer, m. Pl. len. Toueller, m. Pl. ien. Kelc’hier, m. Pl. ien. Lorbour, m. Vl. ion. (Vann.) Bamour, m. Pl. to7i. (Vann.) ENSORCELLEME^T, s. m. L’actiou d’cusorceler. Son effet. Slrobinel, m. Slrobinellérez, m. Touellérez, m. Lorbérecli, m. (Vann.) Bamérec’k, m. (Vann.)

Ensodple ou Ensuple, s. m. Rouleau du métier des tisseurs. Karvan, f. Pl. ou. Ensuite, adv. et prép. Après, après cela. Goudé. Goudé-hen. Goudé-zé. Ensuite nous ferons cela, goudé é raimb ann drâ-zé. Ensuite nous nous en irons, goudé ou goudéhen éz aimp huit. Ensuite je me tus, goudé-zé é laviz. Ensuite de cela nous nous verrons, goudé-zé en em wélimp. Ensuite de quoi, je vous verrai, goudé péirà hô kwélinn. Ensuivre (s’), v. réQ. Suivre, èire après. Dériver, procéder, résulter. Moñd war-lerch. Moud da heûl. Doñd a. Doñd eûz a. Voilà ce qui s’ensuivra, chétu pélrd a deûi war-lerc’h ou da hcûl. C’hoarvézoul. Part. et. Il s’ensuit de là que c’est vous qui avez tort, ac’hanô é teù, aclianô é c’hoarvéz pénaoz éma ar gaou gan-é-hoc’h.

Entablement, s. m. La saillie qui est au haut des murs d’un bâtiment et qui en soutient la couverture. Framm eur voger, m. Rizen ou rézen eur vôger, f. Ribl-vôger, m. Entacher, v. a. Infecter, gâter. Il est ieux et n’est guère d’usage qu’au participe. Saoira. Part. et. Maslara. Part. et. Nama ou namma. Part. e<. Cette famille est entachée de ladrerie, ann diid-zé a zô saolrel ou namet gand al lovreñlez.

Entaille, s. f. Coche, incision, coupure. Ask, m. Pl. ou. Troucli, m. Pl. iou. Kràn, m. Pl. iou. Cette entaille n’est pas assez profonde, né kéd doun awak’h ann ask-zé, ann irouc h-zé.

ENT


Entailler, v. a. Tailler, creuser une pièce de bois, en sorte qu’une autre puisse s’y emboîter. Aska. Part. et. Trouc’ha. Part. et. Ober eur c’Ardn. Vous entaillerez ce morceau de bois, aska a réot ann tamm koad-mañ. Entame, s. f. Voyez Entamlre.

Ent. amer, v. a. Faire une petite incision, une petite déchirure. Oter une petite partie d’une chose entière. Commencer. Boulc’ha. Part. et. Entamez le pain, bouWhil ar bara. Il n’a pas pu entamer son discours, nen deûz kél gellet bouWha hé lavar ou hé brézégen, Entamere, s. f. Petite incision. Premier morceau qu’on coupe d’un pain. Boulc’h, m. Ann laynm keñta, m. Ann dam geñla, f. Ne me donnez pas l’entamure, na rôil kéd ar boulc’h d’in.

Entassement, s. m. Amas de plusieurs choses entassées les unes sur les autres. Bernadur ^m. Bernerez, m. Krugellérez, m. Grac’hellérez, m. Kalzérez, m. Grounnérez, m. Entasser, v. a. Mettre en tas. Accumuler, amasser l’un sur l’autre en grande quantité. Berna ou bernia. Part, bernel ou bernict. Kalza. Part. et. Krugella. Part. et. Grac’hella. Part. et. Grounna. Part. et. lochein. Part. et. (Vann.) Tésein. Part. et. (Vann.) Avez-vous bien entassé le foin ? ha berniet mâd eo ar foenn gan-é-hoc’h ? Allez entasser le bois, id da c’hracliella ar c’heûneùd.

Ente, s. f. Greffe, petite branche coupée d’un arbre pour l’enter sur un autre. L’arbre même où l’on fait une ente. Embouden ou imbouden ou ibouden, f. ¥. emboudennou. Cette ente est bien prise, krôg mdd ou krôgel màd eo ann embouden-mañ.

Entendement, s. m. Faculté de l’âme par laquelle elle conçoit, connaît et comprend. Sens, jugement. Skiant, f. Skiant-vâd., f. Poell, m. Il n’a pas beaucoup d’entendement, n’en deûz kél kalz a skiant, a boell. L’entendement est l’œil de Tàme, ar skiañtvdd eo daoulagad ann éné.

Entendre, v. a. Ouïr. Klevout, el, par abus, klevet. Part, klevet. Parlez plus haut, je n’entends pas ce que vous dites, komzil uc’héloc’h, naglevann kéd arpéz a livirit. Entendre dur. Beza kalet-kléô, beza pounner-gléô. Entendre. Comprendre, concevoir en son esprit, avoir l’intelligence de quelque chose. Klevout. Part. et. Poella. Part. et. Lakaad enn hé skiant. Je n’entends pas cela, «a glevann kéd ann drà-zé, na boellann kéd ann dràzé, n’hellanji kél lakaad ann drà-zé em skiant. E. NTENDRE. Approuver, consentir. Kaoulmàd. Kaoud-dà. Aotréa. Part, aolréet. Gralaat. Part, graléet. Il n’entendra pas cela, na gavô kél màd ann drâ-zé, na aolreô kél, na cliralai kéd ann drà-zé.

Entendre. Vouloir, avoir intention de… Teurvézoul. Part. et. Mennoul. Vürl. el. Choañlaal. Part, c’hoanléel. Falloul ou felloul. Part, et. Je n’entends pas que vous veniez, na deurvézann kél, na vennann kél, na c’hoanlaann kél é leûfach, na fell[kéd d’in é leùfac’h.