Page:La Villemarqué - Dictionnaire français-breton de Le Gonidec, volume 1.djvu/632

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée
54

KUE Se noyer, r. réfl. Mourir dans Teau ou dans quelque aulre liqueur. En em veùzi. Beûzi. Pari. f/. Vous vous noierez, en em vcûzi on bciizi a rc’ol.

Ne, adj. Qui n’est point vêtu, qui n’est point couvert, garni. Noaz. En Vannes, noach ou nocc’h ou riuacli. DiwisJc. Il était nu quand je suis entre chez lui, noaz oa pa ounn cad enn hé dî. Ses enfants sont bien nus, gicall noaz, gwall ziivisk eo hé vu g aie. Tout nu, entièrement nu. Noaz-héô. Noazgân. Noaz-ganel. Noaz-pil. Noaz-pourc’h. Il clait tout nu, noaz-héô ou noaz-pil édo. — Nutéte. DisliaheWSa-pieds. Dierc’hen. H. V. A nu, à découvert. Dizôlô-lcaer. Enn-noaz. Monter un cheval à nu, sans rien mettre sur son dos, piña war eur mardi hep lakaal néirà war hé gein ou en7i-7waz ou dizôîô-kaer. NiAGE, s. m. Amas de vapeurs dans l’air. Koahrcn, f. Pl. koabrennou ou simplement koahr. Kommoulen ou koiimmoulen,{. PI, kommoul ou hoummoul. Kanïblen ou kanublen, f. Pl. kanihlenneu ou kanublenncu ou simplement kanibl ou kanubl (Vann.) Hurcn, f. Pl. hurenncu (Vann.) Il y a beaucoup de nuages aujourd’hui, kalz a goabr, a gommoul a zô hiriô. Nuage devant le soleil. Bargéden ou hargoucden, (. Pl. bargédennou ou bargouédennou. Nuages. Doutes, incertitudes. Arvarou, m. pi. La région des nuages. Ann éñv-koabrek. Ann ^xibl-koabrck. NcAGECX, adj. Couvert de nuages. Gôlôed a goabr, a goummoul. Koabrck. Kommoulek ou koummoulek. Kaniblek ou kanublek (Vann.) J7Mrennf/c(Vann.) Le temps est nuageux, /coahrek ou koummoulek eo ann amzer. Nuance, s. f. Augmentation ou diminution insensible d’une même couleur. Différence délicate. Skcûd, m. Pl. ou. H. V. Nubile, adj. Qui a atteint Tâge de se marier. Enn oed dimizi. Dimézuz. Elle n’est pas encore nul^iie, n’éma kél clioaz en oad dimizi, né kél c’hoaz démézuz. NuBiLiTÉ, s. f. Etat d’une personne qui est nubile. Lâge nubile. Ann oad dimizi. Nudité, s. f. Etat d’une personne qui est nue. Xoazder ou noazded, m. Couvrez votre ijudilc, gôlôid hô noazder. NuK, s. f. Nuage, amas de vapeurs dans l’air. A’oa&ren, f. Pl. /coabrennou ou simplement koabr. Kommoulen ou koummoulen, f. Pl. kommoul ou koummoul. Kaniblen ou kanublen, f. Pl. kanibl ou kanubl (Vann.) Uurcn, f. Pl. /jurcjmeu (Vann.) NcÉE, s. f. Nue, nuage. Koahrcn, f. Pl. koabr. Kommoulen, f. Pl. kommoul. Kaniblen, f. Pl. kanibl (Vann.) Iluren, f. Pl. hure7ineu (Vann.) NuftE. Multitude de personnes, doiseaux ou d’animaux qui vont par troupes. J}añden, f. Pl. bandennou. liagad, f. iM. ou. Rummad, m. Pl. ou. Il y en avait une nuée, eur vaMen, fur vagad a ioa anézhô. INUM NCmem, adv. Sans déguisement, sans détour. Hép dislrô. llép cUgarez. llép gôlô ou gô-Wadur. Je vous le dis nùment, hélavarouda rann d^é-hoc’h hép dislrô, hép gôlô. Nuire, v. n. Faire tort, porter dommage. Ober gaou. Gaoui. Part, ^aouef. Gwalla. Part. cl. Noazoul. Part. et. En Vannes, noézein. Cela me nuira beaucoup, ann drd-zé a rai kalz a chaou ouz-in, ann drâzé a c’haouô ou a wallô kalz ac’hanoun. Nuire. Faire obitacle, empêcher, incommoder. Harza ou herzel ouc h. Eùbi. Part. et. Sparla. Part. et. Cela nuit à la circulation du sang, ann drd-zé a harz ou a cûb oui réd ar gwâd. Nuisible, adj. Qui nuit, qui porte préjudice, dommageable. Gwall-ôbériuz. Drougôbériuz. Gaouuz. Gwalluz. Noazuz. Fait. Cela est fort nuisible, gaouuz brâz ou gwalluz brâz eo ann drd-zé. Qui n’est pas nuisible. Dicliaou. Diwall. Dinoaz. Nuit, s. f. L’espace de temps où le soleil est sous notre horizon. Nôz, f. Pl. nôsiou. Il est nuit, nôz eo. Les nuits sont froides actuellement, ién eo ann nôsiou bréma. Nuit. L’espace, la durée d’une nuit. Nôzvez, f. Pl. nôzvésiou. Elle a passé la nuit à prier, tréméned é deûz ann nôzvez ô pidi. De nuit, pendant la nuit. Épâd ann nos. Enn nôz. Celle nuit. Ilénôz. Fénôz. Enn nôz-mañ. La nuit passée. iVeùcwr onneizur. En Vannes, neic’hour. Enn nôz Iréménet. Chaque nuit, toutes les nuits. Bemnôz. Nuitamment, adv. De nuit, pendant la nuit. Épdd ann nôz. Ennnôz. Ce vol a été fait nuitamment, épâd ann nôz ou enn nôz eo bel gréai al laéroñsi-zé. Nuitée, s. f. L’espace d’une nuit. Le travail d’une nuit. Il est populaire. Nôzvez, f. Pl. nôzvésiou. Nul, pron. indét. Aucun, pas un. Hini. Hini é-béd. Nikun. Nép. Nép-dén. Nép-hini. Nul de vous deux, hini ou nikun ac’hanoch hô taou. Nul. Qui n’est d’aucune valeur, Didalvez. Didalvoud. Didalvoudek. Cet écritest nul, didalvez ou didalvoud eo ar skrid-zé. C’est un homme nul, eunn dén didalvoudeg co. Rendre nul, annuler, casser. Lakaad da véza didalvez. Terri pour torri, non usité’^ Part, lorret. Freûza. Part. et. Le marché sera difficile à rendre nul, diez é vézô terri ou freûza ar marcliad. Nullement, adv. En nulle manière, È-népdoaré. È-nép-kiz. È nép-trû. A dû ébéd. Kél. Nullité, s. f. Défaut qui rend un acte nui, de nulle valeur. Didalvédigez, f. Nullité. Manque de moyens, de talents, de puissance. Didalvoudégez, f. Numéraire, s. m. Argent monnayé. Arc’hant skôcl. Arc’hanl moneiz ou moneizet. Numérique, adj. Qui appartient aux nombres. A zell ouc’h ann nivérou. Nivéruz.