Page:Recueil des Historiens des Gaules et de la France, tome14.djvu/49

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

xlir

PRÆFATIO.

» regni patemi defentùr, ecdetiarum ulilila- • tibuf providebal, oratorvm, laboratorum et • pauperum, quod diù insoiitum fuerat (a), » quieli Mtudebât. • Non alid aulem ratione id ftrcestitit, quàm cogendo pacit pertarbàtores ad subetmdum regalit curiæ judicium, cujus proinde frequentem fuisse sæculo xu usum ex ipso Sugerio demonstrabimus»

T.xn,p.t3. 25. Circa annum M03, « inter venerabilem B. Dionysii Adam abbatem, inquil • Sugerius, el Burchardum nobileth virum, » dominum Mommorenctacentem, accidit

Ibidem.

• lènce de son père laiaaoit depuis long-temps sans » défense, veiiloit attentivement aux besoins des • églises, et à ce que les pèlerins, les laboureurs • et les pauvres fussent à 1 abri de toute vexation.» Le moyen dont il se servit, pour cela, fut de citer les perturbateurs du repos public à la cour, féodale, dont l’usage devint fréquent au xu.’ siècle, comme nous allons le démontrer par l’histoire même de Suger..

25.tVers l’an 1103, il s’éleva, dit Suger, des contestations entre Adam, abbé de S. Denis, et Bouchard de Montmorenci, au sujet de quelques coutumes ou redevances féodales. La chose devint » quasdam conientiones pro quibusdam con— si sérieuse, qu’on se défia de part et d’autre ; on en vint aux maips et à une guerre ouverte. Louis, pour y mettre fin, cita aussitôt Bouchard à tomparoitre devant ton père au château de Poipsy. Mais ne voulant pas se soumettre au jugement qui fut rendu, et s’étant retiré (car ce n’est pas l’usage des François d’arrêter quelqu’un en pareille occasion), il éprouva bientôt quel traitement mérite un sujet qui refuse de se soumettre à l’autorité du Roi. suetudinibus emer tisse, quæ tn tantam

ebullicrunt irritationis molestiam,,ul, rupto hominio inler defiederatos, armis, bello, incnuiiis concerlnretur, Quod cùm auribus domini Ludovici insonuisset, indignatus (pgrè luUt. Ncc mora, quin præfatum

Buri hardum anle patrem, castra Pinciaco, ad causas submonitum coegerit. Qui

cum, radens à ratera, justitiam judicio csscqui rioluerit, non tcntus [neque enim Francorum mos est), sed recedens, quid incommodi, quid calamilalis à regia majestate subditorum mereatur contumacia, festinanter animadverlil etc. » ‘h’>. Eodem ferè tempore, pergit Sugerius,t26. Vers le même temps, continue Suger, Bellnmmtis Cornes Matthieus contra llu- Mathieu, Comte de Beaumont-sur-Oise, étoit en •guerre avec” Hugues, tkimte de Glermont-er.-Beauvoisis, dont il avoit épousé la fille ; et non content de la moitié du fief de Luzarcbe, qui lui avoit été donnée en mariage, il s’étoit fortifié dans la tour du château pour s’emparer de la totalité. Hugues s’airesse au défenseur du royaume, et le supplie avec larmes de venir au secours de sa vieillesse. Aussitôt le Comte de Beaumont esl mandé à la cour ; il lui est ordonné de rendre ce qu’il avoit usurpé par voies de fait, et de venir plaider son droit, à un jour indiqué. » (jonem Claromonlensem,... cujus fi.,am • duxiral sponsam, longo animi rancore

» roiihndens, castrum nomin" Luzarchium, » CUJUS medirtatem causâ conjugü susceperat, » tutumoccu/iarc, lurrim sibi armis elarmalis ‘ » siitagit miiuirr. Quid faeeret Hugo, quàm À quutt ad regni defmsorem festinans,’ pedibus T> cjus prostratus, obortis lacrymis supplicat » ut si-iii rondescendat, grarissimè gravato » <qn‘m ferai ?... Velociter siquidem de B curia exeunt, qui Comitem conveniant, « r.rtrnordinariè cxs/x>liatum ordinariè vesliri ore defensoris præcipiant, » niliocinando certà die decertent etc. » Ibid. p. M. 27. Annum circiter 1105, « assistunt qui » magiiilicis c.vorenl suppticiis, multo etiam » n siimptuoso scrcitio, ad partes BHuricen-M .Smm dominum Ludovicum transmearc, iri i. ra parte qud confiniii Ixmoviccnsium ron-- > terminant, ad castrum videlicet SanrUe-Srrrnp nohilissitnum, cl hæredilariàmilitiœ • pnssrssione famosum, pt-ditc multo j>opu-B loium, dominumque illius virum nobilem " llumbaldum, aut ail exsequendam justitiam cogéré, aut jure pro injuria castrum lege saficâ •tx amitlere rir>-«

Ibid. p.3l.t2H. Anno, ut videtur, i 109, narratSugerius 28. Le même Suger raconte comment, vers l’an 1109, Louis-le-Gros dépouilla son frère Philippe des fiefs qui lui avoient été donnés en apan.age. Il avoit consenti, par déférence pour la de jure in curi.a usque

27. Vers l’an 1105, les habitans de Sainte-Sévère fc’est encore l’abbé Suger qui nous instruit de ce tait), lieu considérable dans le Berri, aux confins du Limosin, envoient des députés à Ixiuis pour se plaindre de leur seigneur Humbaiid, et demander qu’il soit tenu à leur rendre la justice, ou à perdre son fief, en vertu de la loi salique, pour déni ou défaut de justice.

2S. Anno, ut videtur, 1109, narrai Sugerius quà ratione Re.r Ludovicus Philippum fratrem suum concessis privant lionoribu.s. • Ctim . lYijis Ludovici Philippus frater, inquil. ri ’

1,1) ipinl iiü imiilitiuii fuerat.thoi’tipsum ex epistola OUoni» Cainpaniæ Comitis ad IlolK’riuiii Regem, (pil ipieritur abjuiliiata sibi ab eo fuisse bénéficia sua, causti imiucwod. .Sic enim i c|«»iiilal :ts l’aiica tibi, dmnine, diceretvolo, sitaudiretdigneris.tCoines [Normaniii* Rùbardus, Ittiiu’ Hilelis.tinonuil me veiiire ad juslitiam aut adtconcordiam de ipicreli» ipias habrbas contra me. Ego » .cert'i misi causam Itaiic totain in manu if>sius. Tum ille ex conserisu tuo constituit mihi placitiun, I)ttpi.tndotettubi l)o«- jiertici pos.sc*t ; sedtinstantettermiiio,trdm adtboc |>eragendiun i>aratus essein, ■>tmandavittmihi ne me (aligarem adteondic’tnmt]ilacilum veniendo,tquia non erat liii cordi atiam B juiitfiealuinein ave coneordiam recqirre, itixt hoc tanUtni ut faeem mihi defertderr, quhd non errent dignur ullurn I tienffu lum lenere de te : nee sibi eoinpetere dicebat, ut me ad taie judietum cxhiberet sine conventu , |wirium suorum. UaK causa est cur tibi ad placitum non oceurri. Sed te, domine mi, valde • me tam [«Tcjirojietè, causd ùuiiscursd, tuo beneficio juilicabas indignum, ete. » Tomo nostro X, p. 501. iniror, qui

L