Page:Recueil des Historiens des Gaules et de la France, tome14.djvu/74

La bibliothèque libre.
Cette page n’a pas encore été corrigée

PRÆFATIO.

hâx.

Vital dit que Louis, au commencement de «on

rèime fut obligé do demander le concours des

éréciues pour feire cesser le* séditions, cela signifie » nottit, mllius tiuü mmenii. » Nee I^nrnrpscrivit d’user de condescendance et de lemnendœ sutU aactoritates quibu* opi • contra lege* canonica* vel auctoritate*

» sanclqrum Patrum, ticul. vo* ipti bene

qu’il leur prescrivit d’user de condescendance

Raccommoder au temps ; mms c’étoit avant que les suam fuicil (a). Non immerilà igitur eccUnoiivelles coutumes eussent obtenu force de loi.t*ia*tici viri, juxta receptam lune lemporü doctrinam, auetorilatem suam communiarum

privilegiis derogabant, qua, si vim legis obtinuissenG eeclesiarum Jura el possessiones convellèrent. [toque dm dicit Ordericus Ludovicum coaclum fuisse flagilare auxilium episcoporum ad comprimendas seditiones, id de sufferentia communiarum , quam ratio lemporum exposcebat, antequam vim leges obtinuissmt, intelligendum est.t’t.. .t...

65.tC’est une opinion adoptée assez générale- 65. Communis autem opinw est sedtteoment, que ce qui donna occasion aux séditions nibus quæ communiis instiluendis vitun qui préparèrent les voies à rétablissement des præparabant, oecasionem dedisse onera ei communes, ce furent les grevemens et vexations divexaliones qua à dominis suit, lam clerici* que les plébéiens éprouvèrent de la part des sei- quàm laids, paliebantur plebeii homines. Si gneurs tant ecclésiastiques que laïques. Si cela est, res ita est, primas communias institui necesse n faut dire queles premières communes^t dù être fuit iis in locis qua graviora damna palieétahlies dans les lieux où les tetritans’^rioietit les bantur à dominis suis. Attamen jam diximus, plus maltraités par leurs seignéurs. Cependant nous el res extra controversiam est, primas com~ avons déjà dit, et la chose ek incontestable, que munias inslitutas fuisse iis in urbibus quæ les premières communes fureht établies, de gré juris eeclesiarum essent, elerieis volentibus où (le force, dans les villes qui impartenoient aux aul repugnantibus. Quit autem dical incolas ecclésiastiques. Feut-on dire qué la condition des iis in locis detrriîa habites fuisse quàm alibi habitants de ces villes étoit pire que par-tout gentium ? Id neutiquam concedimus ; immo ^ ailleurs ? t>la est insoutenable ; au contraire, il est metioris eos fuis.<ie conditionis facilè revinaisé de prouver que leur condition étoit beaucoiq> cilut (b). ,Numquid enim ouera servilufis meilleure fe). Dirons-nous que les servitudesféodales feodalis graviora lune eranl, quàm qua à Prima auctorltas est de coni ilio Gt’lasü Pajw ?. Dicit cnim : « Plaçait haie sanctæ magnæ<|ac synotlo, tu • rt s . l j>riilc({ia tjaæ Dei cc< It’siis c longa consacludinc jH’rtincnl , sivc à divæ rcconlationis lm{>t’ratonbtis ^ 9 sivt’ ab aliis Dei eultorihus in st’riplis donata, cl ab cis [ter annos lrig[inla possi’ssa sunt, ncquaquttm removeantur 9 à poteslate privtulum eoru/n . quæcwnqiie .sæcuLiris pertona per potestalern eis subtrahat , aut per arf^u^ > menta rpneUbet auferat : sod siiU oiuuia in jK>tt ?stalc ac jussa præsuli» ccclcsi* , (juæcuin«iuc intra trigmta 9 annorum spaliuin ab «Hxicsiis |x>sst‘ssa fuis.sc nostuatur. Qaistjuis iffitur sætul.irrum eoiifra præ<<*nU»m 9 bfiitioiirin cgcrit , l.kmtpiain sacrilegas jutlicclur, el donce se eorrcxcrit, ot w’clcsiæ propria privilégia .seu res rcsli-I )ttacrit , anaiiicma siir » Item tio eodem Paj>a Nieolaus doni Vicrinensi arcbiepisA-. « Do rebas quæ sciucl D<« • t tminbnfæ atque doibVatæ «nnl , el postea iub otrasione concossioiiis priiuipura à quibu.sdaiD invatluntur atque » dinpiaiitur. saacimus ul priùs ooiisuUlis principeiu , ad resccandam tam prœsumpùvam facttonem , et lognoscon- • dum utrùiu illius sil et)nt(*s»io , an invasoris præsuuijkio. Quini si principis inordumta fuerit largitut , et ipse stt » pft :urp pro ernendafio/ie redarguendus ; .si autem invasoris deelar.Jtur priesuinptio, ustjue ad einentlatinnciu cacoiumunit .ttiouis sit viiulietâ eoertendiis. j> E Ivonis episl. 77.

b Quautô mêlions essent œntlilionis servi e< ?t’lesiarum præ servis sæcularibus, inlelligimus e literis f.udovHÛ VI, (|iiibuH liberiatcm tcstibeandi et bellandi adversùs ÜIxtos boiiiines indulget servis Parisiensis coclesiæ. Ait ciiiin : c Nt»erint igitur omnes qtiia sanotæ Parisiensis ecclesiæ œnveutuâ nostræ sereiiiiatis pra ?sentiam atiiorit, coni|uerendo i> ONteiiiiens. et ostendendo conqiierens , quatinus servi præfatæ eeclcsiæ sieculanbus |>ersonis tanto coniempttii habc* »*b»tiiiur , tpuxi in forensibus et t ivilibus causis vel plaeitis adversùs lilx’ros Immiues in testntioiiinm nullaleNUS reelpicbantur. et ecclesiastua mancipta sopculartbwi servis ferè in nullo prtefereùa/Hur : mule res eeclosiastiia. ob tanti • st ilict t tiedcioris opprobriuin, non soluminodo vilescebat , sed maximum diiuinuliouis incoiumotlum tlo tüo m tliem • im iircebat, etc. n T. 11 Miscelian. Baiuaii . p. 185. VeKim audiendus Pasi’Ualis ti Pa|Ki, pr.iveptum Ludt>>u i t a de ro ciuitirmaiiH, ibid. p. 188 :

ù f‘(t’vb<iUs cpiicopus . servus lentyrum Dei ^ venerabili fratn Galoni et capilulo Pan-iienkis ecdesur salulem et • ap-rii i/icami/>cnedutionem. Sieut ex relatione vestra et ex literis regiis iiitelloxiinus. Parisiensis et t lesia m^lgniini ■ hacieruis reniai siiaroiti patiebatur inroinmotlutn,^ pro eo quôd ipsius eeolosiae taniuli , qui apud vos servi i> vnlgo onpropriè nuncupantur^ in fon ?tisibus et civilibus causis vel plat itis ulversùs lilx’ro.s boulines iiull.aUnus » admiitercntur in’ tosiiiuoniiijn. Cui rei dilettu.s ûUus noster Ludovutis Framorum Kox pro utllit.vlo eccleta iu < onsiiiemlum arbilralus e.st, ut episio[>oruin ac prt»c* rum œnsilio < l assensu Insliltiercl Parisiensis «scie- » >t.e f.imiilos in omnil)us causis, plaeitis el ncgoliis, adversùs «mnes boinines . tain Iümtos i]iiàm servos, (iIxTam ot » jM-rfi tlam habere testifii andi et bellandi In entiain . ila ut nemo tsvrum tcstiimuilo pro et i Icsiasticie servitulis ocoaf suMu calumniain inférât. Nos itaqùe }x*titionem vestram rational>ilem jærj# lulenies , iiitjtsuiu pro eci losiasiit æ ulilitahs et justiliæ inluitu dcs reti nostri asscrtione firfnamus. Neipu : enun tvquu.n < vf a iU-hUistu-am fumiluvn ùulcm » ciiriilitiombus tt«rrcer< , quibus servi stvfuiariutn homittum coercenlur. Sit iit igitur |>r.eaomina1us Fr.inc»)rum Kex » regiâ bonigniute- insliluil , ila nos tvi lesiae vestræ familiain ,*<ïUæ sub epis<.«)pi seu « anonit orum juro consistit , • hàc nostræ aiictoribitis < oncessione donamiis , ut in forensibuset civilibus t aiisis vel plat itis ailversùs ipiaslilx’t T» sæi ulartsi f>crsonas in testimonium efücaciter admittatur, nts : pro^Mer ea losiasti* ;v içbcnteiæ obnoxietatem , si alia » m>n .injiediuiit, ooruin testimotiiuin refutetur. Dalum Benevenli , |K r •nanum Joiiaimis .S. R. K. diac. card. ac • btbliotb. IX kai februaru, iadict. vi, iucarn. Doui. anno mcxiv ^mcxui . |)ootilica(ûs autem I). P.iscbalis 11 Paj»»e » anm) 3HT. »

QuaiD servis Parisiensis ecclesiæ gratiam fei it Ludovicus, eamdem servis CarnotensistettStMaiiritFossatensis mtlnlMf. ut videre est tomo I Eilict. reg. p. 3 cl 5.

( ft !tit’

.4*