Page:Francisque-Michel - Histoire des races maudites, tome II.djvu/4

La bibliothèque libre.
Le texte de cette page a été corrigé et est conforme au fac-similé.

et allaient se livrer dans différents lieux, souvent assez éloignés, à l’exercice de la pêche. Que ce soit là, ou non, la véritable origine du nom de Collibert, on s’accordait à les peindre comme des gens très-irascibles, presqu’implacables, méchants, cruels, incrédules, indociles, et à qui tout sentiment d’humanité était en quelque sorte étranger. Les Normands, dans leurs fréquentes incursions vers l’embouchure de la Sèvre-Nortaise, dépouillaient et mettaient à mort tous les Colliberts qu’ils rencontraient, et l’on rapporte qu’ils en exterminèrent un grand nombre[1]. Le portrait que fait de ces pêcheurs habituels Pierre de Maillezais, convient fort bien à une ancienne peuplade barbare, et est encore applicable à leurs descendants actuels. Il faut seulement rejeter l’opinion particulière des contemporains de l’auteur cité, qui croyaient que les Colliberts rendaient un culte à la pluie. Ceux existants de nos jours sont chrétiens-catho-

  1. « In extremis quoque insulæ unde agitur (l’île de Maillezais), supra Separis alveum quoddàm genus hominum piscando queritans victum, nonnulla tuguria confecerat, quod a majoribus Collibertorum vocabulum contraxerat. Quod nomen quamquam quædam servorum portio sortita sit, videtur tamen quod in istis conditione aliqua derivatum sit. Unde quoniam adest occasio, ipsius vocabuli perscrutetur interpretatio. Etenim Collibertus a cultu imbrium descendere putatur ab aliquibus. Progenies autem istorum Collibertorum hinc forte istud ore vulgi, multa interdum ei usibus rerum vera dicentis, contraxit vocabulum, quoniam ubi inundantia pluviarum Separis excrescere fecisset fluvium, relictis quibus incolebant locis, hinc enim procul habitabant nonnulli, properabatur illo, causa piscium. Sive ergo sit hoc, aut aliud aliquid, hoc unum de illis fertur, quod sint et ira leves, et pene implacabiles, immites, crudeles, increduli et indociles, et omnis propemodum humanitatis expertes. Aquilonaris certe gens, Normanni videlicet, quæe semper prædis, incendiis et rapinis ultra modum alios vexare parata prædicatur, præfatum flumen quam sæpe solita erat introire, ac quoscumque poterat bonis omnibus nudatos neci dabat. Horum gladio Collibertorum, post non minimam suorum stragem, deleta cantatur maxima multitudo. Pet. mon., de Àntiquit. et commut. in mel. Malleac. ins., apud Besly, Comt. de Poit., p. 206, 287. » Voyez aussi Novæ Bibliothecæ manuscript. librorum Tomus secundus… Operà ac studio Philippi Labbe, p. 223 ; Gloss. ad Script. med. et inf. Lat., t. ii, m. dcc. xxiii., col. 760, sub voce Colliberti ; et Rec. des Hist. des Gaules, tom. x, p. 178, e.